Vandaag, 4 februari 2025, is het precies zes jaar geleden dat de zee opnieuw kon instromen in het uitgebreide getijdengebied van het Zwin. Dit natuurherstelproject heeft een enorme positieve impact gehad op de biodiversiteit en het ecosysteem in het Zwin Natuur Park. Het natuurgebied, dat al jaren erkend is als Ramsar-gebied, is een internationale luchthaven voor vogels en een cruciale habitat voor tal van diersoorten.
Het Zwin: een beschermd Ramsar-gebied
Het Zwin is een van de negen gebieden in België die aangeduid zijn als Ramsar-gebied, een internationale erkenning voor de bescherming van waterrijke gebieden. In Vlaanderen zijn naast het Zwin ook de IJzerbroeken, de schorren van de Beneden-Schelde en de Kalmthoutse Heide erkend. Deze gebieden spelen een essentiële rol in het behoud van biodiversiteit en het tegengaan van klimaatverandering.
Wereldwijde aandacht voor wetlands
Op 2 februari 2025 werd wereldwijd World Wetlands Day gevierd, met als thema ‘Wetlands beschermen voor onze gezamenlijke toekomst’. Waterrijke gebieden zijn van onschatbare waarde, niet alleen voor de natuur maar ook als buffer tegen klimaatopwarming. Sinds 2021 wordt deze dag georganiseerd in het kader van de internationale Ramsar-Conventie uit 1971, die wereldwijd de bescherming van wetlands en het verstandig gebruik ervan bevordert. Dit jaar kreeg Mechelen extra aandacht, omdat het zich als eerste stad in de Benelux officieel Ramsar-wetlandstad mag noemen. Een mooie erkenning, maar het Zwin geniet al jarenlang deze beschermde status en blijft een cruciaal gebied binnen dit netwerk.
Een internationaal vogelparadijs
In de afgelopen zes jaar heeft het Zwin Natuur Park zijn reputatie als internationaal vogelparadijs versterkt. Deze winter werd opnieuw een recordaantal watervogels waargenomen. Duizenden ganzen, eenden en steltlopers vinden hier voedsel en rust tijdens de winterperiode. De nieuwe en herstelde slikken en schorren hebben gezorgd voor een enorme toename van het bodemleven, wat op zijn beurt de vogelpopulaties ten goede komt. Onder de vogels die hier overwinteren, bevinden zich grauwe ganzen, kolganzen en brandganzen. Bij de eenden domineren bergeenden, wilde eenden en smienten. Steltlopers zoals bonte strandlopers, tureluurs, wulpen, scholeksters, kieviten en goudplevieren maken volop gebruik van het gebied.
Het belang van natuurherstel
De succesvolle herontwikkeling van het Zwin toont aan dat natuurherstel werkt. Waar de Zwinvlakte rond de eeuwwisseling haar aantrekkingskracht voor watervogels verloor, heeft het grootschalige habitatherstel – uitgevoerd door het Agentschap voor Natuur en Bos in samenwerking met Vlaamse en Nederlandse partners – een duidelijke kentering teweeggebracht. Waterrijke gebieden zoals het Zwin spelen een cruciale rol in de strijd tegen klimaatopwarming. Ze kunnen enorme hoeveelheden CO₂ opslaan en helpen zo de gevolgen van klimaatverandering te verzachten. Hun bescherming en herstel blijven dan ook een prioriteit voor de toekomst.